วันอาทิตย์ที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2556

  

 ข้อควรคำนึงในการใช้สำนวนไทย  ได้แก
 
            1. ควรใช้ให้ถูกต้องตรงตามความหมาย  นั่นคือ  ผู้ใช้จะต้องเรียนรู้และเข้าใจความหมายของสำนวนอย่างถ่องแท้  จึงจะใช้สำนวนได้ถูกต้องตามความหมาย  เพราะมีสำนวนที่มีคำใช้คล้ายกันแต่มีความหมายต่างกัน  จึงใช้แทนกันไม่ได้  แต่ก็มีบางสำนวนที่มี ความหมายเหมือนกัน  คล้ายคลึงกันอาจใช้แทนกันได้  แต่บางสำนวนแม้จะ มีความหมายเหมือนกันก ็ไม่อาจจะใช้แทนกันได้  ทุกสถานการณ์  ดังตัวอย่างสำนวนต่อไปนี้
 
 
สำนวน
สำนวน
สำนวน
สำนวน
คาบลูกคาบดอกลูกผีลูกคน
ผีกับโลงกิ่งทองใบหยก
ขี่ช้างจับตั๊กแตนตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ
คางคกขึ้นวอแมงปอใส่ตุ้งติ้งกิ้งก่าได้ทอง
หมูในเล้าหมูในอวยหญ้าปากคอก
เกลือเป็นหนอนหนอนบ่อนไส้ไส้เป็นหนอน
ปัดแข้งปัดขาถีบหัวส่งเหยียบจมธรณี
ว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเองปากว่าตาขยิบปากอย่างใจอย่าง
นกสองหัวจับปลาสองมือเหยียบเรือสองแคม
ไก่ได้พลอยตาบอดได้แว่นวานรได้แก้วหัวล้านได้หวี
เอามือซุกหีบเอาไม้สั้นไปรันขี้เอาไม้ซักไปงัดไม้ซุงว่ายน้ำหาจนระเข้
 
   
 
       2.ไม่เขียนสำนวนผิดหรือใช้ต่างไปจากสำนวนที่มีใช้อยู่โดยทั่วไปเพราะจะสื่อความหมายไม่ได้  ดังจุดประสงค์  เช่น
 
  
สำนวน
สำนวนที่ต่างไป
กงเกวียนกำเกวียนกงกำกงเกวียน
ขายผ้าเอาหน้ารอดแก้ผ้าเอาหน้ารอด
ขนมพอสมน้ำยาขนมผสมน้ำยา
คงเส้นคงวาคงวัดคงวา
คาหนังคาเขาคาหลังคาเขา
งูเงี้ยวเขี้ยวของูเงี้ยวเขี้ยวหงอน
แจงสี่เบี้ยชี้แจงสี่เบี้ย
นกไร้รังโหดนกร้ายรังโหด
ต้นกุฏิก้นกุฏิ
ติเรือทั้งโกลนติเรือทั้งโคลน
ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำละลายน้ำพริกกับแม่น้ำ
ตกกระไดพลอยโจนตกกระไดพลอยโจร  ตกกระไดพลอยกระโจน
ปลาติดหลังแหปลาติดร่างแห
ปรักหักพังสลักหักพัง
ผีซ้ำด้ำพลอยผีซ้ำด้ามพลอย
ผิดเต็มประตูผิดเต็มประตูเต็มหน้าต่าง
ทำนาบนหลังคนทำนาบนหัวคน
ฤกษ์พานาทีฤกษ์พานาที
ไม่มีปี่มีขลุ่ยไม่มีขลุ่ยไม่มีกลอง
ไม่ได้เห็นเดือนเห็นตะวันไม่ได้พบเดือนพบตะวัน
รักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสารักดีหามจั่ว รักชั่วหามสาว
รู้ธาตุแท้ รู้เช่นเห็นชาติรู้เช่นเห็นธาตุ
ศึกเสือเหนือใต้ศึกเหนือเสือใต้
สู้จนเย็บตาสู้จนยิบตา
หัวมังกุด ท้ายมังกรหัวมังกุฎ ท้ายมังกร 
หลงจนหัวปักหัวปำหลงจนหัวทิ่มหัวตำ
เอาใจออกหากเอาใจออกห่าง
 
   
 
       3. ใช้สำนวนให้ถูกต้องตามสถานการณ์  สอดคล้องกับกาลเทศะและบุคคลและใช้ให้พอเหมาะ ไม่ฟุ่มเฟือย จนไม่อาจสื่อสารได้ดังต้องการ  ดังนั้นควรคำนึงถึงโอกาสและความเหมาะสมเป็นสำคัญ  เช่น
 
 
ตัวอย่างสำนวนไทย
สำนวน
ความหมาย
สำนวน
ความหมาย
ก้มหน้า
ก.จำทน  เช่น 
ต้องก้มหน้า
ทำตามประสายาก
กระดี่ได้น้ำ
น.ใช้เปรียบเทียบคนที่แสดงอาการ  ดีอกดีใจ  ตื่นเต้นจนตัวสั่น  เช่น  เขาดีใจเหมือนกระดี่ได้น้ำ
กำเริบเสิบสาน
ก ได้ใจ, เหิมใจ
ก่อร่างสร้างตัว
ก.ตั้งเนื้อตั้งตัวได้
เป็นหลักฐาน
กิ่งทองใบหยก
ว.เหมาะสมกัน (ใช้แก่หญิง กับชายที่จะ แต่งงานกัน)
กินตามน้ำ
 ก.รับของสมนาคุณที่เขา
เอามาให้ โดยไม่ได้ เรียกร้อง (มักใช้แก่เจ้าหน้าที่ พนักงาน ผู้มีอำนาจ)
กินน้ำใต้ศอก
ก.จำต้องยอมเป็นรองเขา,  ไม่เทียมหน้าเทียมตาเท่า,  (มักหมายถึงเมียน้อย
ที่ต้องยอมลงให้แก่
เมียหลวง)
กินอยู่กับปาก 
อยากอยู่กับท้อง
ก.รู้ดีอยู่แล้วแสร้งทำเป็นไม่รู้
แกะดำ
น.คนที่ทำอะไรผิดเพื่อนผิดฝูง
ในกลุ่มนั้น ๆ  (ใช้ในทางไม่ดี)
ไก่รองบ่อน
น.ผู้ที่อยู่ในฐานะตัวสำรอง  ซึ่งจะเรียกมาใช้เมื่อไรก็ได้
 
   
   
  

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น